Autobiografische luisteren
Normaal gesproken proberen we altijd eerst begrepen te worden. De meeste
mensen luisteren niet met de bedoeling om iemand te begrijpen; ze luisteren
om antwoord te kunnen geven. Ze zijn zelf aan het woord of bereiden
zich daarop voor. Ze filteren veel door hun eigen waarheidsgedachten.
Autobiografisch luisteren heet dat..
'Oh ja, ik weet precies wat je bedoelt! Ik heb precies hetzelfde meegemaakt.
Ik zal je vertellen hoe dat ging.'
Ze projecteren hun eigen film op het leven van iemand anders. Als ze
met iemand problemen krijgen nemen ze een houding aan in de trant van
'hij begrijpt het gewoon niet'. Vader: 'Ik begrijp mijn zoon niet. Hij
wil gewoon niet naar mij luisteren…..'
Ja, ja, ja, ja.....
Om iemand te begrijpen moet jij naar hém luisteren!! Als
iemand iets zegt luisteren we vaak op een van de vier volgende niveaus:
1. Negeren: helemaal niet luisteren 'ja, ja, ja, ja'
2. Doen alsof: 'Ja, ja. Ja, ja.Goh interessant'
3. Selectief/autobiografisch luisteren: we horen dan alleen bepaalde
dingen (die we willen horen). 'Oh ja, dat herken ik....'
4. Empathisch luisteren: luisteren met de intentie om de ander te begrijpen.
Je zoekt naar mogelijkheden om de ander echt te begrijpen. Je verplaatst
je in het referentiekader van de ander. Je bekijkt de wereld zoals hij
hem bekijkt
Vormen van autobiografisch luisteren
Er zijn vier verschillende vormen van autobiografisch luisteren:
1. oordelen: we zijn het ergens mee eens of niet
2. onderzoeken: we stellen vragen vanuit ons eigen referentiekader
3. adviseren: we geven raad op grond van onze eigen ervaringen
4. interpreteren: we proberen erachter te komen waarom mensen zich op
een bepaalde manier gedragen en baseren ons daarbij op onze eigen motieven
Voor alle vier geld dat je luistert met je eigen waarheid als referentie.
Hiermee hoor je alleen die dingen die kloppen met jou waarheid. Je interpreteert
feiten zodanig, dat ze kloppen met wat jij denkt dat waar is. Onderzoeken
lijkt geïnteresseerder en sympathieker dan oordelen, maar de intentie
is precies hetzelfde namelijk 'Gelijk willen hebben in wat JIJ denkt
dat waar is'.
Wat is empathisch luisteren niet
Empathisch luisteren is geen methode 'actief' of 'reflectief' luisteren.
Dat komt in praktijk neer op nazeggen. Een dergelijke methode is een
techniek en heeft niets te maken met eigen persoonlijkheid. Het is in
feite weer autobiografisch luisteren. Als je luistert, projecteer je
weliswaar niet je eigen film tijdens het contact met de ander, maar
je motief om te luisteren is nog steeds naar je eigen film kijken. Je
wilt de ander gewoon nog steeds vooral antwoord geven, hem controleren
en manipuleren.
Wat is empathisch luisteren wel
Empathisch luisteren is luisteren met de intentie om de ander te
begrijpen. Je verplaatst je in het referentiekader van de ander. Je
bekijkt de wereld zoals hij hem bekijkt. De essentie van empathisch
luisteren is niet dat je het met iemand eens wordt, maar dat je verstandelijk
en gevoelsmatig begrip voor hem hebt. Bij empathisch luisteren gebruik
je niet alleen je oren, maar ook je ogen en vooral je hart.
Empathisch luisteren heeft ook bepaalde risico's. Je moet
wel erg zeker van jezelf zijn om goed naar iemand te luisteren. Je stelt
je namelijk open voor beïnvloeding door de ander. Je bent kwetsbaar.
Het klinkt paradoxaal, maar om invloed uit te kunnen oefenen, moet je
zelf beïnvloedbaar zijn. Je moet de ander echt begrijpen.
Wat gebeurt er met jezelf?
En wat gebeurt er met jezelf? Hoe meer begrip je hebt voor anderen,
hoe meer je hen zult waarderen. En dat is prettiger dan omgaan met het
conflict dat je van iemand houdt, maar die persoon alsmaar niet begrijpt.
Hoe meer begrip jij hebt voor een ander hoe meer degene geneigd zal
zijn om ook eens te kijken naar jou kant van het verhaal. Echter dit
is een resultaat en geen doel. Want anders is het gewoon weer autobiografisch
luisteren. En hoe meer begrip je hebt voor een ander, hoe meer ruimte
er komt voor creatieve oplossingen. Als je begrijpt wat de werkelijke
motieven zijn van iemand die vaak achter de standpunten zitten, zijn
er vaak veel meer oplossingen mogelijk.